Programlama Temelleri

BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ

KONUYA GİRİŞ:
Her şeyden önce herkes bir programlama dilini öğrenebilir. Bilgisayar programlama
yüksek bir zekâ ve matematik bilgisi gerektirmez. Sadece asla vazgeçmeme sabrı ve
öğrenme isteği yeterlidir.
Programlama bir hünerdir. Bazı insanlar doğal olarak diğerlerinden daha iyidir, ama
herkes pratik yaparak iyi olabilir. Başaramamaktan korkmak yerine, kendinizi bu maharete
vererek, öğrenmek için uğraşın. Programlama eğlencelidir, fakat yanlış çalışma
yöntemleriyle sinir bozucu da olabilir ve zamanınızın boşa geçmesine neden olabilir. Bu
sebeple bu konuları takip ederek, en az sıkıntı ve en yüksek memnuniyet ile programlamayı
anlatmaya çalışacağım.
Programlamada, bir problemin çözüm aşamalarının sıralı bir şekilde yazılmasına
“Algoritma”, bu aşamaların şekillerle gösterilmesine ise “Akış diyagramı” denir.
Algoritmayı, günlük hayattaki bir probleminizi çözerken yapmanız gereken uygulamaları
belli bir düzene sokma işlemine benzetebilirsiniz.
Algoritma, programlamanın temelidir. Önce çözüm belirlenir sonra kullanılacak
programlama diline uygun komutlarla program yazılımı tamamlanır. Algoritma bir binanın
temeli gibidir. Temeli sağlamsa bina ayakta durur. Bu yüzden algoritmanın iyi tasarlanması,
programın temelinin iyi oluşturulması gerekmektedir.Hacerliğin birincide temelide bu konuyla hemen hemen aynıdır.
Bu modül sonunda; istediğiniz herhangi bir problemin bilgisayardaki çözüm
aşamalarını yazabileceksiniz. Çözüm aşamalarını belirledikten sonra istediğiniz bir
programlama dilini kullanarak gerekli yazılımı oluşturulabileceksiniz. Akış diyagramları ile
yazdığınız algoritmayı şekillerle daha kolay, anlaşılır ve takibi kolay kılacaksınız.
Şimdi konumuza yavaşça giriş yapalım ve eğer programlama dillerinden birini veya bir kaçını öğrenmek istiyorsanız bu yazımı tekrar tekrar okuyun ve diğer anlataçağım konularıda takip edin.
Amaç olarak burda Programlama dillerini işlevlerine göre ayırt edebileceksiniz...

Öncelikle Araştırma Yapmak:
Bu faaliyet öncesinde hazırlık amaçlı aşağıda belirtilen araştırma
faaliyetlerini yapmalısınız.
 Bilgisayarınızdaki kurulu programların genel olarak kategorilerini belirleyip, bir
liste hazırlayınız. Mesela müzik programları, resim programları, yardımcı
programlar gibi…
 Kullandığınız programların hangi programlama dilleri ile yapıldığını araştırınız.
 Size göre çok ilginç olan bir programın özelliklerini anlatınız. Ne işe yaradığını
ve nereden edinilebileceğini not ediniz.
 Farklı programlama dillerinde “Merhaba Dünya – Hello World” program
örnekleri bulunuz. Dilin adını ve örnek programı bir kâğıda yazınız.

Not;
Not: Her dilin kendine göre avantajıbulunmaktadır. Modülde belli yerlerde
verilen örnekleri yaptığınızda o dilleri öğrenmişolmayacaksınız. Asıl amaç,
anlatılmak istenen konunun uygulanmasıdır, somut ve anlaşılır hale

gelmesidir.

1.PROGRAMLAMA DİLLERİ
Bilgisayar çok karmaşık bir elektronik cihazdır, şimdilik bizi ilgilendiren kısım onun
çalışma prensibi değil, programlama kısmıdır.
Bilgisayar öğrendiğini unutmaz, eğer iyi programlarsanız kusursuz olarak işlemleri
yapar, yorulmadan hep aynı işlemi tekrar yapabilir. Programlar bilgisayarın tüm
kaynaklarına erişebilir, tabii onu yazan programcı izin vermiş ise. Bilgisayar, bir konuda
yorum yapamaz, yeni durumlara uyum sağlamak için çaba sarf etmez.
İnsan unutkandır, hata yapabilir, yorulur ve beyninin tamamını kullanamaz, moral
durumu değişebilir ve duygusal olarak etkilenir. İnsanların en büyük avantajı, yeni durumlar
karşısında bocalasa bile zamanla uyum sağlayabilmesidir. Başına gelen olaylardan ders
çıkartabilir. Tek başına birçok sorunu çözebilirler. Bilgisayar ise her zaman aynı tepkiyi
verir, kendini geliştiremez. İnsan tarafından kontrol edilmedikçe etkinliklerini

değiştirmezler.Bilgisayar; ekonomi, bilim, mühendislik, eğitim ve askeri alanlarda yardımcı olması
için üretilmiştir. Çok karmaşık formüllerin sonucunu kısa zamanda elde etmek için
programlar yazılmıştır. Özellikle İkinci Dünya Savaşı veri şifreleme ve silahların hedefi
daha doğru bulması gibi konular sebebi ile bilgisayarın gelişimi hızlanmıştır.
Bir programlama dilini neden öğreniriz? Bu sorunun cevabı, eğlence için, bir ihtiyacı
gidermek için, kariyer için veya zekânızı kanıtlamak için olabilir. Para kazanmak her ne
kadar birincil hedef gibi görünse de, eğer işinizi severek yapmıyor iseniz, ne kadar
kazandığınızın pek önemi olmaz.
Eğer bilgisayara ne yapması gerektiğini söylemezseniz, hiçbir şey icra etmez.
Bilgisayara yaptırmak istediğiniz şeyi iki şekilde gerçekleştirebilirsiniz:
 Adım adım bir program yazarak.
 Uygun bir program satın alarak.

Bazı programların giriş ve çıkışlarını aşağıdaki tabloda göreceksiniz.
+/- Tabloyu Görmek İçin Tıkla

İyi bir programın temel özellikleri şunlardır:
Doğruluk : Verilen görevlerin tam olarak yerine getirilmesidir.
Dayanıklılık : Beklenmedik hatalardan dolayıprogramın çalışması
kesilmemelidir.
Genişletilebilme : İleri aşamalarda görevlerin değişikliği veya yenilerinin
eklenmesi kolay olmalıdır.
Basitlik : Karmaşık tasarımlardan kaçınmak gerekir.
Modülerlik : Program kodlarıbaşka programlar içinde de kullanılabilmelidir.
Uyumluluk : Başka bilgisayar ve sistemlerde çalışabilmelidir.
Kontrol edilebilirlik : Hata olabilecek yerlere açıklayıcıhata mesajlarıkonulmalıdır.
Kolay kullanım : Kullanıcıara birimi kolay olmalıve rahat öğrenilebilmelidir.
Parçalanabilirlik : Problemin küçük parçalara ayrılarak yazılmasıdır.
Anlaşılırlık : Başkasının yazdığıprogram elden geçirilirken rahatça
okunabilmelidir.
Koruma : Modüller birbirlerine müdahale etmemelidirler.

Temel olarak bir algoritma, bilgisayara belli bir problemin çözümünü anlatmaktır.
Dünya problemlerden oluştuğuna göre, pratikte insanların yazabileceği program sayısı ve
çeşitliliğinin bitmesi çok zordur. Büyük bir problemin bilgisayara yaptırılması için,
genellikle küçük parçalara bölmek gereklidir.
Örneğin bir oyunda şu adımları çözmek gerekebilir:
 Kullanıcının bir nesneyi (araba, adam, uzay gemisi…)
nasıl hareket ettirebileceği
 Nesnenin duvar, uçurum veya çevredeki başka
nesnelere göre çarpmadan, düşmeden nasıl hareket
edeceği
 Gerçekçi olarak çevre tasarımı yapmak
 Gelen merminin nereye çarptığını bulmak ve
oyuncunun sağlık durumunu ekrana yazmak
Programlama genellikle zor değildir, ama zaman harcayan bir iştir. Bir pinpon
oyununu yazmak, bir savaş uçağının simülasyonunu yapmaktan daha kolaydır. Eğer adım
adım bir yeri tarif edebiliyorsanız, program yazabilirsiniz. Bir bilgisayar aptal olduğuna göre
ona ne yapacağını adım adım anlatmanız gereklidir.
Arkadaşınıza evinizin yolunu tarif ederken:
 Yayla mahallesine git
 Çınar sokağına git
 Trafik ışıklarından sağa dön
 İki sokak ileride sola dön
Bir insan için kolay olan bu adımlar bilgisayarda yazıldığında hiçbir anlam ifade
etmez:
 Yayla mahallesine nasıl gideceğim?
 Çınar sokağını nasıl belirleyeceğim?
 Işıklardan ne kadar sonra sağa döneceğim?

 Sola dönünce arabayı nasıl park edeceğim?

BUNDAN SONRASINI KODLARLA SİZE GÖSTERECEM ÇÜNKÜ YAZIM BAYAĞI UZUN OLDUĞUNDAN HEM OKURKEN SIKICI OLMASIN DİYE HEMDE OKUDUĞUNUZU TAM ANLAMAK İÇİN...

PROGRAMCILIK

BİLGİSAYAR PROGRAMI İÇİN NELER BİLMELİYİZ?

Assembly Dilinde Kod Örneği

Not: Intel uyumlu ve Microsoft’un MS DOS ve Windows işletim sistemlerine uygun bir
“assembly dili” ile burada örnek verdim. Kişisel bilgisayarlar (PC), PowerPC (Macintosh),
PIC ve 8051 gibi işlemci ve mikro denetleyicilerin kendilerine has dilleri ve çevirici
programları vardır.
Temel olarak makine dilinde; mantıksal işlemler, aritmetik işlemler, dallanma
işlemleri ve veri hareket işlemleri yapabiliriz. Bu işlemleri kullanarak ister basit ister çok
karmaşık programlar yazabilirsiniz.
“Assembly dili” makine dilinden daha rahat yazılmasına rağmen, hala bazı
dezavantajlara sahiptir:
 Yavaş ve çok yer kaplayan programlar oluşur. (bu satır hatalı assembly yazılan
programlar az yer kaplar ve yavaş çalışmazlar)
 Başka dile çevrilmeleri zordur.
 Çok uzun program yazımına elverişli değildir.

Programcılar donanıma erişimi daha kolay olan, okunaklı, yazımıve düzenlemesi
kolay olan bir dile ihtiyaç duymuşlardır. Bunun üzerine C (1972 doğum yılı) taşınabilir†
dili
geliştirilmiştir. Cobol (1959) ve Fortran (1957) gibi birçok diller de vardır ama hala
günümüzde yaygın olarak kullanılan C dili olmuştur.

Ekrana “Selam!” yazan bu örnek İngilizce diline benzer kodlamaya sahiptir. İnsanların
konuşma diline yakın olan dillere “yüksek seviye dil” denilmiştir.
Aslında programlama dilinin İngilizce olması şart değildir. Kendi dilimizde olan örnek
program Tupol‡
ile yazılmıştır.

Her ne kadar kendi dilimizde program yapmak gurur ve heyecan verici olsa da, ileride
göreceğiniz bir dilin temel gereklilikleri sebebi ile bu dillerde büyük (karmaşık) programlar
yapmak zordur. Programlamaya ısınmak için, ilk denemelerinizi bu programlama dillerinde
yapabilirsiniz.
Bir dilin okunaklı ve kolay yazılabilir olması dışında, bilgisayarın donanımına
ulaşması ve başka bilgisayarda da rahatlıkla çalışması gereklidir. Yüksek seviye bir dili
“makine diline” çeviren programlara “derleyici – compiler” denir. Derleyiciyi aynen
Fransızca bir kitabın Türkçeye çevrilmesini sağlamak gibi düşünebiliriz. Tabii insan dilinin
başka dile çevrimi çok daha zor bir işlemdir.
Eğer uygun bir derleyiciniz var ise programınızın kaynak kodunu başka bilgisayarda
derleyerek çalıştırabilirsiniz. Örneğin, Macintosh’ta yazılan bir programın kodlarını
Windows’ta biraz değiştirerek kullanabilirsiniz.
C programlama dili diğer Cobol ve Fortran gibi dillerden daha basit olduğu için, C
dilini makine diline çeviren birçok derleyici yazılmıştır. C dili böylece öyle çok
yaygınlaşmıştır ki, bu dile uyumlu olan diller ortaya çıkmıştır. Mesela C++ (c plus plus),
Java, Perl, Python ve C# (c sharp) gibi. Şu anda kullanılan tanınmış, tanınmamış birçok
program C veya C++ ile yapılmıştır: Windows, Unix, Microsoft Office gibi...
Not: C’nin çok güçlü olması bazı kötülükleri de beraberinde getirir: Tüm sistem kaynaklarına erişmek
gibi. Bu kullanmasını bilmeyen birinin eline elektrikli testere vermek veya el bombasını vermek
gibidir…Yanlış yazılan kod, bilgisayarın göçmesine sebep olabilir. Özellikle eski DOS günlerinde
programdaki hatalardan dolayı bilgisayarın kilitlenmesi çok sık olan bir durumdu. Yeni işletim
sistemleri, program hatalarında bilgisayarın kilitlenmemesi için önlemler almışlardır.
Programlama dilleri özel amaçlar için yazıldıkları için o dilde her istediğinizi yapmak

zordur. Mesela Fortran matematik hesaplamalar için yapılmıştır, bu dilde bir işletim sistemi
yazmak gereksiz yere çok uzun zaman alan bir işlem olur.

Mühendisler diğer insanların rahatça program yazmalarıiçin Basic (Beginners All
Purpose Symbolic Instruction Code - 1964) ve Pascal (1971) gibi diller üretmişlerdir. Basit
bir dilden yola çıkılarak istenen dile geçiş yapılabilir.